Opština Pirot jedna je od najvećih opština na teritoriji Srbije, ujedno i sedište Pirotskog okruga u okviru kojeg spadaju četiri opštine. Okružuju je planinski venci Stare planine, dok južne rubove njene kotline čine ogranci Vlaške i Suve planine, a severne rubove ogranci Svrljiške planine. 

Pirot je grad koji se nalazi na raskršću koje povezuje Zapadnu i Srednju Evropu sa Bliskim Istokom i Istočnim Mediteranom. Na njegovom području nekada se nalazio stari antički vojni put „Via Militaris“, nazvan Carigradski drum. Arheološki ostaci svedoče da da je na mestu današnjeg Pirota postojalo naselje još prije pet hiljada godina. Pirot je kroz svoju dugu istoriju nosio različite nazive od kojih su najpoznatiji Tures, Pirgos, Turib, Momčilov grad i Kale.

Poznat je i pod nazivom „Mali Jerusalim“, shodno velikom broju sakralnih objekata kojih danas na njegovom području ima ukupno preko četrdeset i pet.

Najpoznatiji sakralni objekti Pirotskog okruga su Crkva Rođenja Hristovog, Saborna crkva u Tijabari i pećinska crkva Svetog Petra i Pavla jedinstvena po freski Isusa Hrista. Crkva Rođenja Hristovog,  poznatija pod nazivom „Stara crkva“ smeštena je u centru grada i datira s početka XIX veka, dok je Saborna crkva u Tijabari podignuta u starom delu grada i poznata je kao zadužbina zanatlija i radnika.

Najznačajniji manastiri nalaze se uglavnom u ruralnim područjima ovog kraja – Manastir Svetog Đorđa u selu Temska, Manastir Presvete Bogorodice u selu Sukovo i Manastir Sveti Jovan Bogoslov u blizini Dimitrovgrada.

Spomenik od izuzetnog značaja za kulturu ovog živopisnog kraja je Muzej Ponišavlja, odnosno kuća porodice uglednog trgovca Hriste Jovanovića  koja najverodostojnije oslikava atmosferu srpskog patrijarhalnog doma.  Predstavlja najbolje očuvani spomenik tradicionalne arhitekture i čini deo kulturne baštine Balkana. U nekoliko navrata kompleks ovog muzeja poslužio je kao autentična scenografija za snimanje poznatih filmova poput „Zone Zamfirova“ i „Ivkove slave“.

Zaštitna obeležja ovog Okruga vekovima su tradicionalni zanati ćilimarstvo i grnčarija čiji su proizvodi zaštićeni od strane Zavoda za intelektualnu svojinu. U zaštitna obeležja Pirota spadaju i domaći proizvodi među kojima se posebno izdvajaju peglana kobasica i pirotski kačkavalj.

MANIFESTACIJE

Pirotsko kulturno leto – manifestacija sa bogatim kulturno – umetničkim programom tokom celog leta.  U okviru ove manifestacije održava se Međunarodni folklorni festival.

Sajam pirotske peglane kobasice – manifestacija koja se održava svakog februara sa ciljem da ovaj domaći proizvod zaštiti geografsko poreklo.

Sajam knjige i grafike – jedan od četiri najveća sajma u Srbiji. Održava se tokom februara.

Naučno – istraživački kamp „Stara planina“ – svakog jula okuplja srednjoškolce i studente biologije, hemije, turizma i geografije iz Srbije i regiona sa ciljem osmišljavanja korisnih projekata za ruralna područja i ekoturziam.

Festival „Osveženje“ – festival međunarodnog karatera koji afirmiše lokalno autorsko stvaralaštvo. Održava se svakog jula uz gostovanja poznatih bendova iz Srbije i regiona.

Likovna kolonija u selu Temska – održava se sredinom avgusta u Manastiru Sveti Đorđe, uz prisustvo velikog broja umjetnika sa međunarodne scene.

Tradicionalni pirotski vašar - jedna od najstarijih manifestacija na ovom prostoru poznata pod nekadašnjim nazivom „Pirotski panađur“, sa širokom ponudom tradicionalnih proizvoda. Odražava se svakog avgusta. 

• Sajam lova i ribolova; Sajam pčelarskih proizvoda; Pirotska jagnjijada; Sajam staroplaninskih jela; Festival majstora pirotskog roštilja; Međunarodno takmičenje u ribolovu na plovak; Ribolovački kotlić Pirota; Pasuljijada; Rafting Nišavom; Rafting Vladikine ploče;