Red vožnje Istanbul do

Istanbul (tur.İstanbul) (Konstantinopolj i Carigrad) je grad u Turskoj, u vilajetu Istanbul. Grad je smešten na Bosforskom moreuzu i nekadašnja je prestonica tri velika carstva: Rimskog (330—395), Vizantijskog (395—1453) i Osmanskog (1453—1923). Nakon osnivanja savremene Turske Republike, prestonica se seli u Ankaru (Angora), a grad od 1930. dobija svoje zvanično ime Istanbul. Istanbul je najveći grad u Turskoj i njeno je kulturno i privredno sedište, a ujedno i jedini grad na svetu koji se prostire na dva kontinenta. Prema podacima iz 2011. Istanbul ima 11,25 miliona stanovnika čime je to drugi grad u Evropi, posle Moskve. U Istanbulu zivi oko 20% stanovništva Turske a samo 28% stanovnika grada su starosedeoci. Broj stranaca u Istanbulu je relativno mali, oko 43 hiljade (2007.).

Najstarije ime, Vizantion, Istanbulu su dodelili grčki kolonisti iz Megare. Položaj Vizantiona motivisao je Konstantina Velikog na utemeljenje Novog Rima, tj. Konstantinopolja. Po legendi, proročanski san pokazao mu je položaj grada i 330. god osniva grad pod imenom Novi Rim. Kada je Konstantin Veliki grad učinio istočnom prestonicom carstva, grad se nazivao Drugi Rim a od 5. veka koristi se i naziv Novi Rim. Naziv Istanbul se prvi put pominje u 10. veku u jermenskim i arapskim pa onda turskim izvorima. Ime dolazi od grčkog izraza „εἰς τὴν Πόλιν“ ili „στην Πόλη“, što znači „u gradu“. U istočnim i južno slovenskim jezicima se koristio i još se koristi naziv Carigrad. Ovaj naziv je spoj slovenskih reči „car“ i „grad“, što dolazi od grčkog izraza Βασιλέως Πόλις (lat: Basileus Polis), što znači „grad cara“ (ili kralja). 

Neolitski predmeti, koji su otkriveni početkom 21.veka, nagoveštavaju da je poluostrvo na kom se nalazi Istanbul bilo naseljeno čak od 7.veka p.n.e. То рано насеље, trajalo je skoro hiljadu godina.

Najranije poznato naselje po imenu Semistra na mestu Istanbula su podigla tračka plemena oko 1000. godine p.n.e. Uz tračku luku Ligos, ova dva naselja su bila jedina dva naselja sa evropske strane Istanbula, dok su je gradić Halkidon sa azijske strane osnovan oko 680. godine p.n.e.

Konstantinopolj je postao i ostao prestonica Istočnog rimskog carstva ili Vizantijskog carstva, sve do njegovog pada 1453. godine.

Povoljan položaj grada između Evrope i Azije bio je veoma važan za razvoj trgovine i kulture. Carigrad je, kao glavni grad Vizantije, bio najveći grad u Evropi. Nikada u svojoj istoriji car i podanici Istočnog rimskog carstva nisu sebe nazivali Vizantijci, niti su ikada svoju državu nazivali Vizantija. Oni su bili Romeji tokom cele svoje istorije.

Zahvaljujući dobroj poziciji na raskršću glavnih kopnenih i morskih puteva, kao i činjenici da je bio prestonica najznačajnije države u to doba, Carigrad se vrlo brzo razvija i uskoro postaje najveći i najbogatiji grad ondašnjeg sveta.

Padom Rima i Zapadnog rimskog carstva, grad je postao jedini glavni grad onoga što danas istoričari zovu Vizantija ili Vizantijsko carstvo. Ovo carstvo je imalo grčku kulturu te je postalo centar pravoslavlja, nakon odvajanja od rimske Crkve. U ovom se carstvu nalazilo mnoštvo crkvi, uključujući Aja Sofiju (Svetu Sofiju), najveću svetsku crkvu. Grad je još uvek sedište carigradskog patrijarha, duhovnog vođe prevoslavne Crkve.

Osmansko carstvo – Nakon blokade i opsade duge 53 dana, 29.maja 1453. godine, sultan Mehmed II Osvajač ušao je u Carigrad kroz veliku rupu u Teodosijevim zidovima koju je napravio njegov top. Carigrad je 1453. godine postao treća prestonica osmanskog carstva. U odbrani grada poginuo je i poslednji vizantijski car Konstantin Dragaš.

Carigrad kao prestonica turske imperije, doživljava veliku promenu iz Vizantijskog u Otomanski grad.

Za vreme vladavine Sulejmana država doživljava veliki umetnički i arhitektonski razvoj.

Danas je Istanbul sedište istoimene oblasti, dok je deo grada, poznat kao Fanar, sedište Carigradske patrijaršije.

Turska kuhinja spada u kategoriju jedne od najboljih kuhinja u celom svetu jer se njeni recepti filtriraju u sve kuhinje širom Evrope, Azije, Bliskog Istoka i Afrike.

Klima Istanbula je umereno-kontinentalna.

Šta posetiti u Istanbulu:

Istanbul je grad u kome se susreću mnoge civilizacije i čiji tragovi su vidljivi širom grada od kojih navodimo najzačajnije:

1) Тopkapi dvor – palata je nakadašnja rezidencija Otomanskog carstva pretvorena u muzej i predivnu izložbu islamske umetnosti sa raskošnim baštama oivičenim detaljno ručno oslikanim pločicama. U riznici se nalazi drugi najveći dijamant na svetu.

2) Crkva sv. Sofije (Aja Sofija) - Aja Sofija nalazi se preko puta Topkapi palate i ovo je prvobitno preobrađena crkva u džamiju, da bi kasnije džamija bila pretvorena u muzej koji čuva mnogobrojne stare mozaike.

3) Sultan Ahmetova ili Plava džamija - Jedna od 3 najveće džamije u Turskoj i jedina pored one u Meki sa 6 minareta, impozantna i spolja i iznutra. Jedno od arhitektonskih/istorijskih svetskih čuda. Džamija je dobila ime „plava“ jer je unutrašnjost oblepljena desetinama hiljada tzv. iznik pločicama, koje se odlikuju kobaltno-plavom bojom. 

4) Sulejmanova džamija - Visoko na brdu Starog grada uzdiže se Sulejmanova džamija, jedno od najprepoznatljivijih mesta u Istanbulu. Sagradio ju je Sulejman Veličanstveni. Građena je u periodu 1549-1575 godine. Okružena je baštom u kojoj se nalazi groblje i gde počiva sultan Sulejman i njegova žena Haseki Hurem sultanija, na zapadu poznata i kao Rokselana.

5) Hipodrom - arena ukrašena prikazima trka kočija bila je centar Vizantijskog carstva. Moguće je videti ostatke tri velika spomenika: Teodosijev obelisk, bronzane Serpentinske stubove i Konstantinove stubove. Zid u obliku kvadrata koji ih okružuje zapravo je muzej pod vedrim nebom.

6) Cisterna Bazilika - Rimski podzemni rezervoar za vodu nalazi se preko puta Aja Sofije. Ovaj ogromni podzemni hol, nalik na palatu, poduprt sa 336 stubova raspoređenih u 12 redova, nekada je služio kao bunar iz kog se vodom snabdevao centar grada još od doba Vizantije. Izgradnju je započeo Konstantin Veliki, a završio ju je car Justinijan u šestom veku. Stubovi su izrezbareni a najpoznatiji su tzv. Meduzini stubovi u severozapadnom delu, u koje je uklesana glava Meduze.

7) Galata kula i galata most – sa kule se moze videti ceo Istanbul. Napravili su ga Đenovljani 1348. godine jer su na tom mestu imali svoju koloniju koja se zvala Galata.

8) Dolmabahče palata - sagradio ju je sultan Abdulmedžid I 1854. godine kako bi u nju izmestio rezidenciju iz palate Topkapi. Vrtovi su puni fontana i cvetnih bokora, dok je unutrašnjost čista sjaj i raskoš turskog renesansnog stila. Enterijer je mešavina rokokoa, baroka, neoklasičnog i otomanskog stila, sa gigantskim kristalnim lusterima, pozlaćenim predmetima, nameštajem u francuskom stilu i predivnim freskama na plafonima. U palati je svoje zadnje dane života proveo Mustafa Kemal Ataturk, tvorac Turske Republike.

9) Bejlerbeji palata (Beylerbeyi Palace) - nalazi se na azijskoj strani Bosfora, nešto severnije od Dolmabahče palate, tačno ispod prvog mosta koji je povezao Aziju i Evropu. Mala je, ali je divan primer osmanske arhitekture.

10) Muzej mozaika - Nadomak palate Topkapi nalazi se muzej mozaika u kojem je izloženo mnogo eksponata ne samo iz Turske, već i sa Bliskog istoka, koji nas vodi kroz dugačku i bogatu istoriju ovog regiona. Sastoji se iz tri dela: Muzej drevnog orijenta, glavni Arheološki muzej i Popločani paviljon Mehmeda Osvajača, u kom se nalazi ogromna kolekcija keramičkih eksponata.

11) Prinčevska ostrva – su arhipelag od devet ostrva koja se nalaze na krajnjem severoistoku Mramornog mora, nedaleko od Istanbula. Bila su poznata turistička destinacija još u vizantijsko doba, kada su često korišćena za slanje u egzil pretendenata na carski presto, po čemu su i dobila ime. Udaljeni su od Istanbula od 19 km do 28 km i sa kojim su povezana stalnim brodskim linijama koje funkcionišu u okviru gradskog prevoza. Na ostrvima je zabranjena upotroba motornih vozila, a osnovni vid prevoza su konjske zaprege. Na ostrvima se nalazi nekoliko pravoslavnih manastira, akademija turske ratne mornarice i zatvorena grčka pravoslavna škola.

12) Egipatski bazar na Misirli čaršiji – tzv. Pijaca začina i slatkiša. Većina novca kojim je finansirana gradnja ove pijace došla je od poreza koji je otomanska vlada naplaćivala na egipatske proizvode i zato „Misir čaršija“ na turskom zapravo znači „egipatska pijaca“.

13) Kapali čaršija - velika natkrivena pijaca je zapravo prvi tržni centar na svetu; zauzima čitavu gradsku četvrt, okružena je debelim zidovima i nalazi se između Nuruosmanlijske i Bajazitove džamije.

14) Trg Taksim i ulica Istiklal - trg Taksim je jezgro modernog evropskog dela grada. Na jugozapadnom delu trga nalazi se Spomenik Nezavisnosti, gde počinje prostrana avenija Istiklal koja preseca celu Beyoglu četvrt i vodi do srednjovekovne đenoveške četvrti. Istiklar je tri kilometra duga pešačka zona, prepuna prestižnih butika, restorana, bioskopa, umetničkih galerija, kafića i klubova sa uživo muzikom. Avenija je okružena građevinama jedinstvene otomanske arhitekture 19 veka: evropski konzulati, katoličke i pravoslavne crkve, sinagoge, bila je i mesto okupljanja otomanskih i evropskih umernika i intelektualaca. Ulica je 1923.godine pri proglašenju Republike dobila svoje današnje ime koje znači „nezavisnost“.